Bebeklerde Sarılık Nedir?

Bebeklerde Sarılık Ve Sebepleri Nedir?

Yeni doğan bebeklerde sıkça görülen sarılık, bebeğin ilk 28 günlük dönemi içinde oluşur. Yeni doğan bebeklerin ortalama % 60’ı “yenidoğan sarılığı” na yakalanır. Bu oran prematüre bebeklerde daha yüksektir. Yenidoğan sarılığı, herhangi bir hastalığın uzantısı değildir. Bazen bebek bunu kısa sürede atlatabilir, ancak bazı bebeklerin hastane ortamında yatarak tedavi görmesi gerekebilir. Genellikle bir, iki hafta süren hastalık içerdiği özellikler nedeniyle fizyolojik sarılık adıyla da bilinir. Sağırlık, öğrenme güçlüğü, gibi bazı hastalıkların oluşmasına da ortam hazırlıyabilir.

Hastalık bebeklerin kanında biriken bilirubin miktarının artmasıyla oluşur ve bebeğin gözlerinin beyaz kısımları ve cildinin sararmasıyla anlaşılır. Oluşan sararmanın bacaklara ulaşması, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla oluşan bilirubin oranının yüksek olduğunu gösterir. Mutlaka doktor kontrolü gerektiren, bir yenidoğan hastalığıdır. Kanda yükselen  bilirubinin seviyesinin düşmesi, bebeğin karaciğerinin gelişimini tamamlamasına bağlıdır. Karaciğer bu noktaya gelmeden kan temizlenemez. Her ne kadar sarılık kısa sürede atlatılmış olsa da, yüksek bilirubin seviyesi nedeniyle oluşan bazı beyin hasarı (Kernikterus-bilirubin ensefalopatisi) riskine karşı doktor tedavine devam edilmelidir. Bu tedavi doktor kontrolünde 10-15 gün sürmelidir. Taşıdığı riskler unutulmamalı, bebek iyileşti diye tedavi sonlandırılmamalıdır.

Yenidoğan Sarılığı Belirtileri.

“Yenidoğan sarılığı”nın en belirgin özelliği, gözün beyaz kısmının ve yüzünün sarı renk almasıdır. İdrarının da rengi değişir ve yüksek ateşle birlikte, halsizlik, iştahsızlık başlar. Anneler, bebeğin alnına veya burnuna hafifçe bastırarak ilk muayeneyi annesi yapabilir. Bası uygulanan yerde sarı bir leke oluşması sarılığın başladığını gösterir. Bebek derhal doktora götürülmelidir.  

Bebeğin kan değerleri hastalık hakkında bilgi verir.

1-      5 ile 8 mg/ aralındaki bilirubin, baş ve boyun bölgesinde,

2-      8 ile10 mg/ aralığında üst gövdede,

3-      10 ile13 mg/ aralığında alt gövde,

4-      13 ile16mg/aralığı kol ve bacaklarda

5-      20mg/aralığında eller ve ayaklar sararır.

“Yenidoğan Sarılığının Sebepleri Nelerdir?

Bebek henüz doğmamışken kırmızı kan hücreleri parçalanarak bilirubinin açığa çıkmasına neden olur. Kandaki bu bilirubin bebek anne karnında olduğu müddetçe, bunu annenin karaciğeri temizler. Ancak bebek doğar doğmaz bu işlem bebeğin karaciğerine geçer. Bu durum bebekte bir alışma (adaptasyon) süreci gerektirir. Prematüre bebeklerin bilirubin seviyesi bu sebeple artar. “Yenidoğan sarılığını, bazen emdiği anne sütü  oluşurur. Anne bu konularda bilgisizse, anne sütünü kontrol edemez ve bebek yeteri kadar doymaz. Bebeğin ihtiyacından az süt alması sarılığın başlamasında ikinci sebep olur.  Emzirme önemle üzerinde durulması ve bebeğin yeterince süt emmesine bağlı olarak iyileşme gösterir.  Fakat görüntünün normale dönmesi, mevcut risklerin bittiğini göstermez. Olası risklerin önlenmesi için bebeğin doktor gözetiminde 10-15 gün izlenmesi gerekir. Diğer sebepler ise şöyle sıralanabilir.

1- Bebeğin kanında enfeksiyon olması.

2-  Anne-bebek mevcut kan uyuşmazlığı,

3-  Bebeğin karaciğerinde sorun olması,

4-  Bebekte safra kesesi problemi olması,

5-  Eksik enzimler,

6-  Orak hücre kansızlığı olması,

7-  Bebekte kan hücresi hastalıklarının olması,

8-  Pramatüre doğması

Yenidoğan Sarılığının Türleri Nelerdir?

1Normal (Fizyolojik) Sarılık.: Bebek karaciğer gelişimi tamamlanmadan doğduysa, sarılık olur. Bu tür sarılık en çok rastlanan türü olup, doğumu müteakip oluşup 1-2 hafta içinde kendiliğinden düzelen sarılıktır.

2-      Prematüre Sarılık: Prematüre bebeklerde meydana gelen sarılık, normal doğan bebeklere göre daha ağır ve uzun tedavi gerektiren şekilde olur. Ciidi sonuçlar verebilir.

3-      Anne Sütüne Bağlı Olan Sarılık: Bazı durumlarda anne sütünden geçen sarılıktır. Anne sütündeki bazı maddeler sütte bilirubin miktarını arttırır. Bu da bebekte sarılık olarak olarak ortaya çıkar. Doğumdan 3-5 gün sonra çıkar ve 3-12 hafta kadar devam eder

4-      Emzirme Sarılığı; Yeterli anne sütü alamayan bebeklerde buna bağlı olarak oluşan sarılık türüdür. Sık emzirm, annenin bu konuda bilgilendirilmesi ile kendiliğinden geçer.

5-      Kan Uyuşmazlığı (Rh veya AB0 problemleri) : Annenin 0 kan grubu, bebeğin ise A veya B kan grubundan olması halinde bebekte sarılık hastalığı oluşur. AB0 uyuşmazlığı diye adlandırılır. Bu tür sarılıklar bebeğin doğduğu gün oluşur. Anti-D Gamma Globulin iğnesi yardımıyla ile tedavi edilir.

Bazı ağır durumlarda sarılık tedavisi, bebek için fototerapi yöntemi ile yapılır.

Yenidoğan Sarılığının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

1-      Işık Tedavisi (Fototerapi):Bebeğin kaç günlük olduğu, kilosunun ne kadar olduğu dikkate alınarak “Işık Tedavis”tedavi başlatılır. Bilirubin 15 mg/dL üzerinde ise en sık uygulanan  fototerapi kaçınılmazdır. Ciltte biriken bilirubin kullanılan ışığın tesiriyle suda erir ve  idrar ile atılır. Fototerapi yöntemi ile bebek, çıplak olarak ışığın altına yatırılır, gözlenin zarar görmemesi için gözleri örtülür. Işığın etkisiyle bebeğin vücudunda su kaybı oluşur. Bunun dengelenmesi için bebek 2 saat arayla emzirilmelidir..

2- Kan Değişimi:(Exchange Transfüzyon):Yükselen bilirubini düşürmek için Kan değişimi uygulanır. Kan bilirubini 2-25 mh/dL seviyesi üstende olduğu zaman bu yöntemle müdahale edilir.

3- Farmakolojik Ajanlar: Bazı durumlarda doktorların kararıyla bazı ilaçlarla tedavi yürütülür. Uygulamada kullanılan farmakolojik ajanlar vücuttan fazla bilirubinin atılımını hızlandırır ve yeniden üretmini engeller.